2025 №3 / Жасанды интеллектіні қолданудағы проблемалар: білім беруде жасанды интеллектіні қауіпсіз және жауапты қолдануды қамтамасыз ету
Жасанды интеллектіні қолданудағы проблемалар: білім беруде жасанды интеллектіні қауіпсіз және жауапты қолдануды қамтамасыз ету
Автор: Тоджу Дьюк
DOI: 10.62670/2308-7668.2025.53.3.003
Дереккөз: 53 шығарылым, № 3, 13 қазан 2025 ж.
Басып шығарушы: "Педагогикалық шеберлік орталығы" ЖМ
Құжат түрі: Шолу мақаласы
Аннотация
Жасанды интеллектінің пайда болуы өмірдің әртүрлі аспектілеріне, әсіресе білім беру саласына айтарлықтай өзгерістер алып келді. Оқушылар жасанды интеллект құралдарын жиі қолдануға дағдыланғанымен, олар технологиялар салдарынан туындауы мүмкін қауіптерді толық түсінбеуі мүмкін. Мақалада нақты өмірден алынған мысалдар арқылы ЖИ қолданудағы бірқатар проблемалар – жағымпаздану арқылы сенімге кіру, жалған ақпарат ұсыну және біржақты көзқарас қалыптастыру сияқты мәселелер қарастырылады. Сонымен қатар зерттеуде мұғалімдердің ЖИ-ді өз тәжірибесіне тиімді интеграциялауына көмектесетін жекелеген ЖИ қосымшалары ұсынылған. Мақаланың қорытынды бөлімінде білім беру контексінде жасанды интеллектіні әзірлеу мен қолдануда адам тарапынан үздіксіз бақылауды қамтамасыз етуге бағытталған ұсынымдар берілген.
Түйін сөздер: жасанды интеллект, үлкен тілдік модельдер, чат-боттар, жасанды интеллектінің жалған ақпарат ұсынуы
Әдебиеттер
1. OpenAI. (n.d.). ChatGPT. [Electronic resource]. – URL: https://chatgpt.com/
2. Google. (n.d.). NotebookLM. [Electronic resource]. – URL: https://notebooklm.google/
3. Grammarly. (n.d.). Grammarly: AI writing assistant. [Electronic resource]. – URL: https://app.grammarly.com/
4. MagicSchool. (n.d.). MagicSchool: AI for educators. [Electronic resource]. – URL: https://www.magicschool.ai/
5. Brisk Teaching. (n.d.). Brisk Teaching: Solutions for teachers. [Electronic resource]. – URL: https://www.briskteaching.com/solutions/teachers
6. Duffy, C. (2024, October 30). Teen suicide character AI lawsuit. CNN. [Electronic resource]. – URL: Retrieved September 3, 2025, from https://edition.cnn.com/2024/10/30/tech/teen-suicide-characterai-lawsuit
7. NBC News. (n.d.). Family teenager died suicide alleges OpenAI’s ChatGPT blame. NBC News. [Electronic resource]. – URL: Retrieved September 3, 2025, from https://www.nbcnews.com/tech/tech-news/familyteenager-died-suicide-alleges-openais-chatgptblame-rcna226147
8. Unknown author. (n.d.). [Electronic resource]. – URL: Retrieved September 3, 2025, from https://inlnk.ru/ DBJl3k
9. Merken, S. (2023, June 22). New York lawyers sanctioned using fake ChatGPT cases in legal brief. Reuters. [Electronic resource]. – URL: https://www.reuters.com/legal/new-york-lawyers-sanctionedusing-fake-chatgpt-cases-legal-brief-2023-06-22/
10. Kolkman, D. (2020, August 26). “F**k the algorithm”?: What the world can learn from the UK’s A‑level grading fiasco. LSE Impact Blog. [Electronic resource]. – URL: Retrieved September 3, 2025, from https://blogs.lse.ac.uk/impactofsocialsciences/2020/08/26/fk-thealgorithm-what-the-world-can-learn-from-the-uksa-level-grading-fiasco/
11. Liang, W., Yuksekgonul, M., Mao, Y., Wu, E., & Zou, J. (2023). GPT detectors are biased against non‑native English writers (arXiv preprint, arXiv:2304.02819). arXiv. https://doi.org/10.48550/arXiv.2304.02819
12. TOEFL Resources. (n.d.). Home. [Electronic resource]. Retrieved September 3, 2025, from https://www.toeflresources.com/
2. Google. (n.d.). NotebookLM. [Electronic resource]. – URL: https://notebooklm.google/
3. Grammarly. (n.d.). Grammarly: AI writing assistant. [Electronic resource]. – URL: https://app.grammarly.com/
4. MagicSchool. (n.d.). MagicSchool: AI for educators. [Electronic resource]. – URL: https://www.magicschool.ai/
5. Brisk Teaching. (n.d.). Brisk Teaching: Solutions for teachers. [Electronic resource]. – URL: https://www.briskteaching.com/solutions/teachers
6. Duffy, C. (2024, October 30). Teen suicide character AI lawsuit. CNN. [Electronic resource]. – URL: Retrieved September 3, 2025, from https://edition.cnn.com/2024/10/30/tech/teen-suicide-characterai-lawsuit
7. NBC News. (n.d.). Family teenager died suicide alleges OpenAI’s ChatGPT blame. NBC News. [Electronic resource]. – URL: Retrieved September 3, 2025, from https://www.nbcnews.com/tech/tech-news/familyteenager-died-suicide-alleges-openais-chatgptblame-rcna226147
8. Unknown author. (n.d.). [Electronic resource]. – URL: Retrieved September 3, 2025, from https://inlnk.ru/ DBJl3k
9. Merken, S. (2023, June 22). New York lawyers sanctioned using fake ChatGPT cases in legal brief. Reuters. [Electronic resource]. – URL: https://www.reuters.com/legal/new-york-lawyers-sanctionedusing-fake-chatgpt-cases-legal-brief-2023-06-22/
10. Kolkman, D. (2020, August 26). “F**k the algorithm”?: What the world can learn from the UK’s A‑level grading fiasco. LSE Impact Blog. [Electronic resource]. – URL: Retrieved September 3, 2025, from https://blogs.lse.ac.uk/impactofsocialsciences/2020/08/26/fk-thealgorithm-what-the-world-can-learn-from-the-uksa-level-grading-fiasco/
11. Liang, W., Yuksekgonul, M., Mao, Y., Wu, E., & Zou, J. (2023). GPT detectors are biased against non‑native English writers (arXiv preprint, arXiv:2304.02819). arXiv. https://doi.org/10.48550/arXiv.2304.02819
12. TOEFL Resources. (n.d.). Home. [Electronic resource]. Retrieved September 3, 2025, from https://www.toeflresources.com/