2025 №2 / Ауыл мектептеріндегі позитивті бейбітшілікке баулитын білім беру: құрылымдық және мәдени зорлық-зомбылықты шешудегі мұғалімдердің тәуелсіздігін тану
Ауыл мектептеріндегі позитивті бейбітшілікке баулитын білім беру: құрылымдық және мәдени зорлық-зомбылықты шешудегі мұғалімдердің тәуелсіздігін тану
Авторлары: Арыстанбек Айзат Асқарбекқызы, Сеитова Нұрайым Тлеубергенқызы, Линн Кай Парментер, Төлеу Гульбагира Ғабитқызы
DOI: 10.62670/2308-7668.2025.52.2.005
Дереккөз: 52 шығарылым, № 2, 15 маусым 2025 ж.
Басып шығарушы: "Педагогикалық шеберлік орталығы" ЖМ
Құжат түрі: Зерттеу мақаласы
Аннотация
Бұл мақалада ауыл мектептерінің мұғалімдері өз мектептерінде Позитивті бейбітшілікке баулитын білім беру (Positive Peace Education (РРЕ) бойынша Іс-әрекеттегі зерттеу жобаларын қалай әзірлеп, жүзеге асырғаны және олардың бұл жұмысының тікелей, құрылымдық және мәдени қысым мен зорлық-зомбылыққа қарсы трансформациялық әсері қарастырылады. Зерттеу нәтижелері ауыл мұғалімдерінің жергілікті проблемалар мен теңсіздіктерді анықтап, оларды нақты жағдаятқа сәйкес тиімді түрде шешудегі қабілеті мен әлеуеті жоғары екендігін көрсетті. Мұғалімдер өздерінің Іс-әрекеттегі зерттеу жобаларында жазалау тәсілдерінен қарым-қатынасқа негізделген әдістерге көшіп, оқушыларға «таңба тағу» сияқты құрылымдық тәжірибелерге қарсы шығып, мектептегі мәдени зорлық-зомбылық мәселесін көтерді.
Зерттеу тобының қолдауымен олар бұл жұмысты сыртқы нұсқауларға немесе ұлттық реформаларды орындауға бағытталған талаптарға емес, өз бастамаларына, ішкі әлеуетіне, қарым-қатынастарына және құндылықтарына сүйене отырып жүзеге асырды. Бұл мақалада біз позитивті бейбітшілік тәрбиесі мұғалімдердің әрекет ету еркіндігін дамытады деп пайымдаймыз, себебі ол күнделікті өмірде қалыпты құбылыс ретінде қабылданатын зорлық-зомбылықты тани білуге және онымен күресуге мүмкіндік береді.
Мақалада PPE әдісі мұғалімдерге жан-жақты қолдау көрсетіп, жақсы өмір сүру сапасын, жанашырлықты, құндылықтарды, теңдікті және азаматтықты ілгерілетуге арналған, әсіресе материалдық және адами ресурстар шектеулі, бірақ қарым-қатынас әлеуеті жоғары ауылдық ортада қолдануға қолайлы, шығыны аз және контекске сай тәсіл ретінде қарастырылады.
Зерттеу тобының қолдауымен олар бұл жұмысты сыртқы нұсқауларға немесе ұлттық реформаларды орындауға бағытталған талаптарға емес, өз бастамаларына, ішкі әлеуетіне, қарым-қатынастарына және құндылықтарына сүйене отырып жүзеге асырды. Бұл мақалада біз позитивті бейбітшілік тәрбиесі мұғалімдердің әрекет ету еркіндігін дамытады деп пайымдаймыз, себебі ол күнделікті өмірде қалыпты құбылыс ретінде қабылданатын зорлық-зомбылықты тани білуге және онымен күресуге мүмкіндік береді.
Мақалада PPE әдісі мұғалімдерге жан-жақты қолдау көрсетіп, жақсы өмір сүру сапасын, жанашырлықты, құндылықтарды, теңдікті және азаматтықты ілгерілетуге арналған, әсіресе материалдық және адами ресурстар шектеулі, бірақ қарым-қатынас әлеуеті жоғары ауылдық ортада қолдануға қолайлы, шығыны аз және контекске сай тәсіл ретінде қарастырылады.
Түйін сөздер: позитивті бейбітшілік, мұғалімдердің әрекет ету еркіндігі, ауыл мектептері, білім берудегі теңсіздік, Іс-әрекеттегі зерттеу
Әдебиеттер
2. Harris, I. M. (2004). Peace education theory. Journal of Peace Education, 1(1), 5–20. https://doi.org/10.1080/1740020032000178276
3. Cremin, H., & Bevington, T. (2017). Positive Peace in Schools: Tackling conflict and creating a culture of peace in the classroom. Routledge.
4. Roberts, P., & Fuqua, M. (Eds.). (2021). Ruraling education research: Connections between rurality and the disciplines of educational research (1st ed.). Springer Singapore. https://doi.org/10.1007/978-981-16-0131-6
5. Nurbayev, Z. (2021). Inequality between students of rural and urban schools in Kazakhstan: Causes and ways to address it. Central Asia Program.